Astronomen hebben in 2024 Gliese 12 b aangekondigd, een exoplaneet ter grootte van de aarde, gelegen op slechts 40 lichtjaar afstand. Deze planeet draait om een koele rode dwergster en doet dat elke 12,8 dagen. De ontdekking is gedaan door de TESS-missie van NASA met behulp van de transitmethode en is bevestigd door vervolgobservaties. Gliese 12 b ontvangt iets meer zonlicht dan de aarde. De geschatte evenwichtstemperatuur ligt rond de 42 graden Celsius, als de planeet geen atmosfeer heeft, wat het in de buurt van de binnenrand van de bewoonbare zone van zijn ster plaatst. Of Gliese 12 b daadwerkelijk bewoonbaar is, is nog onbekend, maar door de nabijheid en de grootte wordt het beschouwd als een van de meest veelbelovende doelwitten in de buurt om de atmosfeer van een gematigde wereld te onderzoeken met de huidige telescopen.
Gliese 12 b werd voor het eerst opgemerkt in de TESS-gegevens, die kleine, periodieke dalingen in het sterrenlicht registreren wanneer een planeet voor zijn ster langs beweegt. Dit signaal onthulde een wereld die ongeveer ter grootte van de aarde is en in minder dan twee weken om zijn kleine, koele ster draait. Met een afstand van ongeveer 40 lichtjaar is dit systeem relatief dichtbij in galactische termen, wat vrij nauwkeurige metingen mogelijk maakt. Verdere waarnemingen hebben de straal en baan van de planeet verfijnd, hoewel de massa—en dus de dichtheid—nog moet worden vastgesteld door middel van nauwkeurige radialsnelheidcampagnes.
De energiebalans van de planeet suggereert een temperatuur aan de dagzijde die consistent is met een warme, mogelijk gematigde oppervlakte, afhankelijk van of het een atmosfeer behoudt. Schattingen geven aan dat de evenwichtstemperatuur rond de 42 graden Celsius ligt zonder atmosferische invloeden, maar wolken, samenstelling en circulatie kunnen de oppervlaktecondities veel koeler—of warmer—maken. Gelegen dicht bij de binnenrand van de bewoonbare zone, bevindt het zich op de grens waar water stabiel zou kunnen zijn. Totdat een atmosfeer wordt gedetecteerd en gekarakteriseerd, blijft bewoonbaarheid een mogelijkheid in plaats van een vaststaand feit.
Gliese 12 b is uitermate geschikt voor atmosferische vervolgwaarnemingen, omdat een kleine ster elk atmosferisch signaal van een passerende aarde-grote planeet relatief sterker maakt. Transmissiespectroscopie met faciliteiten zoals de James Webb Ruimtetelescoop zou kunnen zoeken naar moleculen zoals waterdamp, kooldioxide of methaan, of een gebrek aan atmosfeer kunnen onthullen. Het detecteren van een secundaire eclips of thermische fasevariaties zou de redistributie van warmte en de wolkenbedekking kunnen beperken. Echter, de magnetische activiteit en vlammen van de gastster—die vaak voorkomen bij rode dwergen—kunnen zowel het klimaat van de planeet als de waarnemingen compliceren.
Deze ontdekking voegt een waardevolle nabijgelegen referentie toe aan een groeiende lijst van gematigde, kleine exoplaneten, waaronder werelden in het TRAPPIST-1-systeem en rond Proxima Centauri en TOI-700. Het vergelijken van deze systemen zal helpen om te testen hoe vaak kleine planeten rond koele sterren hun atmosfeer behouden ondanks de straling van de ster. De volgende stappen omvatten het verkrijgen van een nauwkeurige massa om de bulk-samenstelling af te leiden, het monitoren van het ruimteweer van de ster, en het aanvragen van tijd op grote telescopen voor atmosferische tests. Wat de uitkomst ook moge zijn, Gliese 12 b zal de zoekstrategieën aanscherpen voor werkelijk bewoonbare werelden binnen het bereik van de huidige instrumenten.
