Wanneer Lena een vergeten wegwerpcamera inlevert bij het laatste fotolab aan de Willowstraat, verwacht ze niet dat de afdrukken haar een oud leven zullen teruggeven. Marco, degene die gebleven is, runt het lab en herkent het verleden in de glanzende randen. Een storm zwelt op boven het kanaal en een sloopdatum dreigt voor de oude spoorbrug waar ze ooit een belofte maakten en vervolgens braken. Samengebracht door film en overstroming, herinnering en daadkracht, staan ze zij aan zij, boeken reddend, de stad opnieuw in beeld brengend, en beslissend of hun beeld nog scherp kan worden gesteld.
Het lab ruikt altijd naar natte koperen munten en citroenzeep. Lena ademt toch al door haar mond, leunend op het aanrecht terwijl de luchtbevochtiger in de hoek rammelt en een raamunit zoemt als een koppige gedachte. De bel boven de deur had haar laten schrikken, ook al had ze hem zelf geopend. Haar wegwerpcamera—kalkachtig, door de zon verbleekt—ligt tussen haar en de kassa als iets hoopvols en beschamends.
Ze schreef haar nummer zo netjes mogelijk op de envelop. De bediende had het met een knik naar achteren genomen, en nu is ze alleen met een rek van kleine metalen frames in de vorm van vogels en een pot oploskoffie naast een stapel papieren bekers. Wanneer het gordijn opengaat, kijkt ze op en herkent hem bijna niet. Marco draagt dezelfde concentratie als altijd, de soort die zijn wenkbrauwen dichter bij elkaar trekt net voordat hij je naam zegt.
Hij stopt met bewegen, alsof de kamer zijn geluid heeft losgelaten. Ze ziet de lachrimpels die hij vroeger niet had, de inktvlek langs zijn duim. Zijn blik glijdt over haar heen alsof hij de focus van een lens controleert, voorzichtig en precies. "Lena," zegt hij, na een fractie te lang, en het is geen vraag.
Warmte verzamelt zich achter haar ribben. "De scans kwamen binnen toen ik zag—" Hij kan geen woord vinden voor het zien van zijn eigen hand die over een decennia-oud frame zweeft. Hij legt een vel proefdrukken met beide handpalmen op de toonbank. Kleine vierkantjes in rijen: een brakke lucht boven het kanaal, de spoorbrug in de schemering, twee gezichten dicht bij elkaar en lachend, haar oorbel die het laatste licht vangt.
"Ik dacht dat het een truc van mijn brein was."
Ze raakt het papier aan met twee vingers, voorzichtig alsof het kan bijten. Inkt van haar verleden—de stomme kersenrode sjaal die ze zelfs in mei droeg, de versleten laarzen waar hij altijd grapjes over maakte—spiegelt terug. De spoorbrug verschijnt in de helft van de foto's, dat stalen skelet boven het kanaal dat ze beklommen toen de stad 's nachts uitademde. "Ik vond de camera in een naaidoos," zegt ze, haar stem stevig genoeg, alsof het een feit over het weer is.
"Mijn moeder bewaarde alles." Het woord moeder voelt nog steeds als een stap die ze niet kan zien. Ze vertelt hem niet dat ze de mand bijna had weggegooid, dat de camera was gevallen en met een geluid als een uitdaging was geland. Marco kijkt naar haar zoals hij naar oude huizen keek, alsof hij al kan zien waar de dragende balken zijn. "Je bent hier," zegt hij, en kijkt dan langs haar schouder naar het raam waar de horizon een blauwe plek is.
De radio op de plank piept een weerswaarschuwing. "En de storm is eerder dan ze zeiden. Heb je—heb je tijd?"
Ze lacht om de absurditeit ervan. Ze is in de stad om een sloopplanning te onderhandelen die de helft van de buurt haat, de oude spoorbrug staat op de planning om in hanteerbare stukken te worden gesneden terwijl ze hier is, haar naam op het briefhoofd.
"Ik heb een uur voor een vergadering," zegt ze, proevend van de leugen en besluitend haar mond erop te sluiten. Ze wil—ze weet niet wat ze wil. Staan waar een jongere versie van zichzelf stond en niet dezelfde keuze maken. Weg uit het lab waar de lucht tegen haar gedachten aandrukt.
Marco's glimlach, langzaam en scheef, laat meer zuurstof binnen. "Kom de foto's van de spoorbrug zien," zegt hij, al reikend naar zijn sleutels. Het is een uitnodiging geformuleerd als een suggestie, zoals vroeger: laten we even naar boven gaan, het licht kan iets doen. Hij sluit het hek over het raam met een rammelende rolluik.
Hij stopt de proefdrukken in een tas. De bel boven de deur markeert hun vertrek als een kleine klokkenspel in een kerk. Het kanaal is een donkere naad door de buurt, de spoorbrug zijn botte steek. Het pad omhoog is minder duidelijk dan toen ze negentien waren en goed in het negeren van hekken; de stad heeft Verboden Toegang-borden aan de palen geniet, de verf half afgespoeld.
Marco loopt met de aandacht van iemand die weet welke planken kraken in een oud huis, zijn hand langs de reling strijkend. Lena volgt, zich bewust van de nieuwheid van haar laarzen en hoe haar adem nu hoger zit. De wind tilt haar haar op. De eerste druppels spatten zijwaarts.
Van bovenaf is de stad een kaart die ze zich in de verkeerde schaal herinnert: het eetcafé met de citroentaart die op de hoek hangt, de kringloopwinkel die vroeger een kerk was, de luifel van het fotolab een koppige groene streep tussen het grijs. Marco houdt afstand uit gewoonte of genade. Hij wijst met zijn kin naar het verre einde van de spoorbrug, waar de rivier zijn tanden laat zien. "Weet je nog toen we—" Hij stopt zichzelf, probeert het dan opnieuw.
"Je had een theorie dat als je alle uitgangen kon zien, je kon blijven." Hij grijnst, maar het geluid in zijn keel is geen lach. Ze herinnert het zich. Ze herinnert zich dat ze toch vertrok, en hoe de laatste woorden tussen hen gewoon waren, hoe het regende en ze allebei deden alsof dat niet zo was. Hij haalt de kleine filmcamera uit de tas en klikt hem open met een klik die ze in haar borst voelt.
"Er zijn nog een paar opnames over," zegt hij. "Voor de wetenschap. Voor het ritueel." Hij geeft het aan haar en deze keer raken zijn vingers haar pols. Het vibrato van de wind vult aan wat ze niet zeggen.
Lena kadert de spoorbrug vanuit de hoek die ze vroeger mooi vond, de hoek die hem nobeler deed lijken dan hij recht op had. Ze drukt op de knop en de wereld erkent dat dit moment bestaat. "Nog één," zegt Marco, zonder aarzeling in het frame stappend, en ze bevriest omdat het zo gemakkelijk is om hem weer in het rechthoekje te plaatsen dat ze in haar gedachten draagt. Hij kijkt langs de lens en laat zijn gezicht zien zonder het te willen corrigeren.
Een regendruppel maakt zijn kraag donker. Ze laat de camera zakken. "Je praat nog steeds tegen de machines," zegt ze. "Ik leer ze manieren," zegt hij terug.
Hun oude manier van spreken is een spierherinnering, een voorwerp dat ze oppakken en het gewicht van herinneren. De radiotoren in de verte hoest. De eerste echte donderslag trekt een schok uit haar botten. Wanneer ze naar beneden klimmen, gaat de regen van repetitie naar uitvoering.
Het kanaal zwelt tegen zijn stenen bedding, grijs water klotsend in de straat. Op de hoek vloekt een vrouw in een gele jas zachtjes tegen een stapel kartonnen dozen buiten een boekwinkel waarvan de deur niet wil sluiten. "Ze worden pulp," zegt ze, tegen niemand in het bijzonder, en dan tegen Lena en Marco omdat ze dichtbij genoeg zijn om nuttig te zijn. Hij kijkt niet naar Lena voor toestemming.
Hij waadt erin en tilt, en zij spiegelt hem zonder na te denken. Ze vervoeren de dozen één voor één van de stoep naar het eetcafé aan de overkant van de straat, de vloer al korrelig van het vocht. De vrouw in de gele jas stelt zich met haar ogen voor. Ze grijpt Lena's onderarm één keer, stevig.
"Dank je." Het dank je is bijna een zegen, bijna een zegening, bijna het ding dat een dag rechtzet. Marco's shirt kleeft aan zijn rug, zijn adem beslaat. Hij lacht hardop wanneer een doos met het label Poëzie openspringt en sonnetten als vissen de straat in schieten. Hij en Lena drukken ze met hun handpalmen tegen de verwarming van het eetcafé totdat het papier zucht.
Ze zijn doorweekt en vol van dat soort vermoeidheid die de handen stabiliseert wanneer de adrenaline afneemt. De eigenaar van het eetcafé schuift twee mokken over de toonbank en noemt hen superhelden alsof het een punchline is. Lena slikt warmte door die smaakt naar afwaswater en suiker, en het is perfect. Er druppelt iets van haar elleboog op het servet dat het papier in een aquarelkaart verandert.
"Ze bewaarde de camera in een mand met knopen," zegt Lena, zichzelf ermee verrassend. "Ik was haar plek aan het opruimen en ik liet hem bijna achter. Ik wilde niets vinden dat me gevangen hield." Marco draait zijn mok twee keer. "Ik dacht dat je om betere redenen dan ik weg was.
Ik vertelde mezelf een verhaal over hoe het vriendelijker was om je niet te vragen te blijven," zegt hij, niet theatraal, niet vragend om vergeving. Het klinkt als informatie die hij eindelijk de moed heeft om te delen. De waas op het raam is een gordijn van regen, bijna filmisch. Ze kijkt naar een kind dat zijn handpalmen tegen het glas drukt om te zien hoe het water tussen zijn vingers parelt.
"Ik wist niet hoe ik iets moest verlaten zonder de kaart te verbranden," geeft ze toe. De bekentenis laat een stillere nasleep achter. Ze zitten erin. Ze vullen het niet.
De storm is al een gerucht van zichzelf tegen de tijd dat ze weer de straat op gaan. Het kanaal is weer een langzame ademhaling. De eigenaar van de boekwinkel is begonnen met het schrijven van NAT MAAR OKÉ in grote hoopvolle letters op een bord. Iemand heeft zandzakken tegen de achterdeur van het eetcafé geklemd.
De stad is gewend om het ermee te doen. Marco past de riem van de tas op zijn schouder aan. "Ik weet van de sloop," zegt hij, neutraal, en Lena hoort de zin binnen de zin: Ik weet al maanden dat je misschien terug zou komen, en ik heb niet besloten wat ik met die informatie moest doen. Ze ademt uit door haar neus alsof ze achteruit lacht.
"Ik probeerde ze te overtuigen om het ijzerwerk te laten staan en eromheen te bouwen," zegt ze. "Ik verloor de stemming. Misschien heb ik niet op de juiste manier geargumenteerd." Hij haalt zijn schouders op, die fijne lijn tussen berusting en gratie. "Alles gaat.
Ik bewaar toch een versie ervan." Hij klopt op de tas met proefdrukken. Het gebaar is tederheid naar een voorwerp, naar haar, naar de stad, en ze voelt het als een uitnodiging. "Wat als we een muur maken?" zegt hij. "Mensen brengen hun foto's van de spoorbrug.
We drukken ze af, we laten ze hun namen onder de jaren zetten. Niet om de bulldozers tegen te houden, maar om te zeggen: we waren hier." Ze kijkt naar hem alsof hij haar een vocabulaire heeft gegeven dat ze nodig had. "En we voegen die ene toe waar ik een pretzel eet als een tragische heldin," zegt ze. Hij grijnst.
"Vooral die."
Tegen de tijd dat ze het lab bereiken, is het licht verdund tot het soort dat reflecties scherper maakt. De luifel druppelt in een regelmatig ritme. Binnen keert het gezoem terug, de citroenzeep, de koppige lucht. Marco tilt de toonbankluik op en laat haar erachter alsof het niets is.
Ze kwam hier vroeger nooit. De donkere kamer is een rood testament. Hij legt het vezelpapier neer en laat haar zien waar ze de tangen moet vasthouden, en het meest delicate deel is hoe ze niet op elkaars lichamen stappen. Wanneer het eerste beeld in de ontwikkelbak opdoemt, verschijnt de spoorbrug als een geheim dat eerlijk werk doet om zichzelf te onthullen.
Lena kijkt naar de rand van de borstwering en de lucht en de kleine vlek van haar eigen sjaal die zich oplost. Haar handen trillen, heel licht. "Het is nog steeds alchemie," zegt ze. "Dat was het altijd," antwoordt hij.
Hij kijkt naar haar met een vastberadenheid die haar niet vastpint. Het voelt als een deur met een raam. De sloopdatum komt op een vel papier dat met tape aan een paal is geplakt en dat in de vochtigheid loslaat. Mensen lopen erlangs, knijpen hun ogen samen, knikken.
Mensen brengen foto's naar het lab in enveloppen die ruiken naar ceder, naar zolders, naar sinaasappels. Lena zit aan de opvouwbare tafel in de hoek, de achterkant labelend met een dunne zwarte pen omdat het een daad van toewijding is die geen toestemming vereist. Marco haalt lijsten uit het papier en iemands grootmoeder vertelt hem dat de spoorbrug vroeger een weg naar huis was toen de bus niet meer reed. Om twaalf uur zegt de radio dat de rivier afgelopen nacht niet is gestegen.
Kinderen tekenen de spoorbrug met groene krijtjes, ook al was hij nooit groen. Na sluitingstijd plakken ze slagerspapier op de muur en hun vingers worden zwart van de lijm en er is gelach zonder reden. Ze zullen later ruzie maken over niets en iets, denkt Lena met een helderheid die haar niet bang maakt; ze zullen elkaar verkeerd begrijpen en dan opnieuw proberen. Voor nu helpt ze hem de pretzelfoto op te hangen en kijkt niet weg.
In de ochtend, voordat de ploeg in oranje vesten arriveert, lopen ze naar de spoorbrug omdat er geen betere manier is om een dag te meten. De lucht is het pijnlijke blauw dat volgt op een storm. Het kanaal heeft een fiets opgehoest, die tegen het hek leunt als een moraal. Lena houdt dezelfde wegwerpcamera vast, nu met nog maar één opname over, het gewicht ervan opmerkelijk omdat het binnenkort niets anders dan plastic zal zijn.
Marco staat naast haar zonder haar aan te raken. Ze vertellen zichzelf niet. Ze heft de camera en kadert de spoorbrug en de twee van hen als een suggestie aan de onderkant—schaduwen eigenlijk, hun lichamen aanwezig maar niet bezettend. Ze drukt op de knop.
Er is de zachte hysterie van een veer die terugspoelt en dan de stilte erna. Ze vraagt niet wat het betekent. Hij biedt het niet aan. Er zal vanavond een tentoonstelling zijn.
Mensen zullen verhalen brengen. De rivier zal zijn eigen raad houden. Ze draaien samen naar het pad naar beneden, naar het lab waar het laatste beeld zal draaien.
