In een stad die voorspellingen vertrouwt zoals eerdere generaties op de getijden vertrouwden, leeft de discussie over vrije wil en determinisme niet langer alleen in filosofieseminars. Het gonst in serverruimtes, hangt boven rechtbankbanken, fluistert door keukenramen waar iemand expres te laat is en iemand anders volhoudt dat hij het niet anders had kunnen doen. Lina, een gemeentelijk ingenieur wiens taak het is om de aderen van de stad soepel te laten stromen, zit midden in deze spanning. Ze besteedt haar dagen aan het afstemmen van Metronoom, het verkeersorkestratiesysteem dat menigten voorspelt en menselijke bewegingen in vloeiendere lijnen buigt. 's Nachts luistert ze naar haar moeder die onregelmatige ritmes op een lepel tikt, een koppige syncope die zich niet laat middelen. Tussen het algoritme en de afwijkende beat begint ze zich af te vragen waar een keuze begint, en of die kan worden herleid tot een enkele vinger die boven een knop zweeft.
De dageraad in de controlekamer komt aan in koel blauw licht, schermen rijpen van kaarten naar bewegende aderen. De stad ontvouwt zich als een ingewikkeld wezen; bussen pulseren, zebrapaden ademen, en routelijnen vervlechten zich tot wirwar die alleen chaos lijkt totdat Metronome ze gladstrijkt. Lina nestelt zich in haar stoel, schuift een kop koffie onder de rand van een toetsenbord. Haar vader, Armand, pauzeert achter haar met zijn handen gevouwen in de gebruikelijke houding van een dirigent voor een repetitie.
“Goedemorgen,” zegt hij, terwijl zijn ogen al een voorspelling van de Lane Density-kaart scannen. “Vergeet niet: het systeem houdt ervan om op tijd gevoed te worden.” Hij spreekt tegen machines met een toon die zowel eerbiedig als ouderlijk is. Op het verre scherm licht een groene strook op boven de marktbuurt. Een melding pingt: demonstratievergunningen ingediend, waarschijnlijke drukte om 17:06.
Nog een melding: zakkenroller risico, incidentindex 0,78. Een klein label verschijnt met een naam, alsof de waarschijnlijkheid zelf een gezicht heeft gekregen. Lina schuift het weg met de trackpad, en het keert terug als een bel die weigert te knappen. Halverwege de ochtend stapt ze een rechtszaal binnen omdat haar badge deuren opent die anders gesloten blijven.
Ze bespreken de jongen wiens naam de bel had aangenomen: Tomas R., vijftien jaar oud. Het risicomodel zegt dat hij waarschijnlijk een portemonnee zal stelen tijdens de demonstratie, en de aanklager wil vooraf een avondklok opleggen. De publieke verdediger draagt een stropdas met kleine vogels en spreekt zacht: “Waarschijnlijkheid is geen zekerheid.” De rechter trommelt met haar vingers op hout en zegt dat ze niet over metafysica spreekt, alleen over cijfers. Lina zit achterin, twee rijen achter een vrouw met handen die in elkaar geknoopt zijn.
Tomas kijkt overal behalve naar zijn moeder. Wanneer de zitting pauzeert, ruikt de lobby naar oud papier, en Lina hoort een neef van haar vaders stem in degenen die zeggen: “Veiligheid voor alles.” Ze vraagt zich af welke veiligheid ze bedoelen. Het diner die avond is een tafel van drie en een half: Armand aan het hoofd, Lina tegenover, en haar moeder, Mira, in een kamerjas met te lange mouwen. De helft is de ruimte tussen wat Mira wil zeggen en wat haar lichaam haar laat zeggen.
Ze tikt met de lepel op keramiek, een ritme dat zichzelf nooit herhaalt; in de grote stad van ritmes is zij een kleine rivier die weigert een kanaal te worden. Armand zegt iets over zuinigheid, over de elegantie van een vergelijking die zonder rest voorspelt. Hij warmt zich aan een favoriete bewijsvoering wanneer Mira de lepel optilt, hem tegen de rand tikt en zegt, met de inspanning van een duiker die het oppervlak doorbreekt: “Ooit sprong de rivier uit zijn oevers en stroomde hij in het maanlicht omhoog.” Ze lachen allebei omdat het als onzin klinkt, en Lina onthoudt het omdat het dat niet is. Op donderdagen zijn er muurschilderingen.
Boven de onderdoorgang bij de markten schildert een vrouw die zichzelf Leila noemt, splitsingen in paden: paden die zich als gevlochten haar splitsen en dan misschien weer samenkomen, misschien niet. Vandaag schildert ze een rivier omhoog over betonnen treden, een dunne blauwe lijn die tegen het waarschijnlijke in omhoog klimt. “Jij werkt voor Metronome,” zegt Leila zonder om te kijken. Lina knikt, defensief voordat ze een zin kiest.
“Ik stop mensen niet,” zegt ze. “Ik voorkom dat bussen tegen hen botsen.” Leila glimlacht als iemand die weet hoe je ruimte kunt maken in krappe hoeken. “Een kleur kiezen is nog steeds kiezen, zelfs als het palet je wordt aangereikt,” zegt ze, en spoelt haar kwast uit in een pot die ooit kersen bevatte. Om 16:50 zoemt de vloer onder Lina's schoenen.
De controlekamer is een bijenkorf van vaardigheden, zoals bijen eruit zouden zien als ze in spreadsheets geloofden. De demonstratiekaart bloeit in bewegende stippen. Tomas’ naam, vervaagd in zijn index, flikkert boven een kraam die oude ansichtkaarten verkoopt. Het aanbevelingsmodule suggereert rijbaanwijzigingen, een vertraagde busuitgave, een gespreide zebrapadtiming om de menigte te verdunnen voordat de eerste leus klinkt.
Armand leunt over haar schouder. “Denk er niet te veel over na,” zegt hij. “Duw de intervallen. Laat de wiskunde doen wat het doet.” Buiten klinkt de lucht al.
Binnen toont een kleine camerafeed van een lantaarnpaal een sensor die zijn rode licht te langzaam knippert. Er is een spinnenweb strak gespannen over zijn oog, een harpstring aangeraakt door een bries. Lina staat op, grijpt haar jas. “Tien minuten,” zegt ze, en niemand zegt nee.
De lantaarnpaal is koeler dan hij lijkt. Ze klimt met meer gratie dan ze had verwacht, geluidsgolven van de menigte stijgen tegen haar op als een warme vloed. Het web houdt een dode mot en het idee van muziek vast. Wanneer ze het wegveegt, flikkert de wereld: de feed wordt helder, de voorspelling spant zich aan als een strop die ook weet hoe een riem te zijn.
Ze kijkt hoe de lijnen opnieuw worden getekend, snaren strak getrokken in nieuwe vormen. De voorspelde diefstal verschuift, nu zeker bij een andere kraam. Haar telefoon trilt: Leila, een foto van de stijgende rivier. Nog een trilling: Armand, vraagtekens.
Lina stopt de telefoon in haar zak en kijkt hoe ze zweeft tussen de ene knop en de andere. Tegen de tijd dat ze zich in de markt begeeft, zijn de leuzen stabiel, een geoefende bezwering van grieven. Sinaasappels staan in piramides. De politie vormt een uitgerekte lijn.
De voorspelling in Lina’s hoofd legt zich als een vage tweede wereld over de scène. Ze herkent Tomas aan zijn jas, vervaagd rood, één mouw langer dan de andere. Hij is dicht bij een portemonnee die te dik zal zijn voor zijn zak door ontwerp. Zijn lippen bewegen—tellen?
vloeken?—en ze realiseert zich dat elke repetitie die hij heeft uitgevoerd voor wat hij zou kunnen doen, onder iemand anders’ metronoom is gedaan. “Kun je me helpen kiezen?” zegt ze zacht tegen hem, terwijl ze twee ansichtkaarten omhoog houdt die ze niet van plan is te kopen: een vuurtoren en een klokkentoren. Hij kijkt haar geschrokken aan. “Wat?” Ze zegt niets over waarschijnlijkheid.
Hij wijst naar de vuurtoren als een uitdaging. De fles die breekt is niet de eerste fles, alleen de eerste die dichtbij genoeg breekt. Het explodeert in honderd heldere randen, en de menigte wijkt uit in een reflex ouder dan gedachten. Een man niet veel ouder dan Tomas glijdt naar een zak die nu door die verbreding is blootgelegd.
Lina ziet de hoek van zijn pols, de manier waarop een hand een argument is. Tomas’ vingers klemmen zich om de mouw van de man voordat hij lijkt te beseffen dat hij heeft bewogen. Hij trekt en laat dan los, alsof hij zich ter plekke de les herinnert over het niet aanraken van vreemden. De man mompelt, “Hou je handen thuis,” maar het is genoeg voor de eigenaar van de portemonnee om het op te merken en zijn zak dicht te klappen.
Een politieagent kijkt hun kant op, verveeld en dankbaar voor een afleiding die geen geweld vereist. Het nieuws zal later zeggen dat een diefstal is voorkomen. Het systeem zal een vakje aanvinken en de eer opeisen. Lina houdt de vuurtoren-ansichtkaart vast en vraagt zich af of de daad in het midden van het algoritme een toevalstreffer was, een afwijking, of een keuze die Tomas greep zoals hij de mouw greep.
Terug in de controlekamer klapt Armand, oprecht verheugd. “Kijk eens aan,” zegt hij, en op het scherm vlakt de groene strook die menigtedichtheid was uit tot een rustiger pad. “Zie je? De interventies hebben de volatiliteit gedempt.
We leren.” Hij klopt op de zijkant van de console, en het is niet kinderachtig, hoeveel hij houdt van het schone vertrouwen van een voorspelling die waar blijkt te zijn. Lina knikt omdat het deels waar is. Haar ogen prikken van buiten. Wanneer de vergadering oplost, staat ze in de gang te luisteren naar de mechanische longen van het gebouw.
Ze kan niet stoppen met denken aan het web dat ze wegveegde en de dode mot die zonder ceremonie viel. Ze kan niet stoppen met denken dat ze naar de markt ging omdat het systeem haar vertelde dat een jongen zou stelen, wat een soort riem is vermomd als een kaart. Thuis is Mira wakker en bozer dan ze in weken is geweest. Het lijkt meer op levendigheid dan op woede: haar ogen focussen, haar hand weigert te trillen, ze eist thee met honing en kijkt dan toe, vastberaden, alsof ze de ketel sneller kan laten koken door pure wilskracht.
“Denk je dat we kiezen?” vraagt Lina, terwijl ze de thee te lang roert. De lepel tikt tegen de zijkanten. “Soms,” zegt Mira, tot hun beider verrassing, het woord landt met een gewicht dat niet door lucht wordt ondersteund. Armand snuift, vriendelijk en moe.
“Soms is lafheid,” zegt hij, niet onvriendelijk. “Het betekent dat je denkt dat je kunt toegeven dat je niet de leiding hebt terwijl je nog steeds geniet van de illusie wanneer het je uitkomt.” Mira trekt haar wenkbrauw op, een rebellie die vroeger hele ruzies voedde. Ze tikt vier keer met de lepel, elk een andere lengte. “Wind kiest niet,” zegt ze, “maar boten wel.” Later, wanneer Lina Mira’s voorhoofd kust, voelt het koel aan, en het ritme van haar ademhaling gehoorzaamt geen metronoom die Lina kent.
In de dagen die volgen, prijst de stad de statistieken van Metronome. Armand stelt voorstellen op voor eerdere interventies, sturende duwtjes stroomopwaarts. Avondklokken kunnen worden vervangen door programma's die vriendelijker lijken omdat ze papierwerk toewijzen in plaats van patrouilles. In het witte licht van de vergaderruimte schrijft Lina een afwijkende mening alsof ze helemaal niet schrijft maar biecht.
Ze ontkent niet dat rivieren de zwaartekracht volgen. Ze beweert geen engel in de machine. Ze zegt alleen dat als je kaart mensen als water beweegt, je rekening moet houden met het spinnenweb op de sensor, de dode mot, het meisje dat zonder toestemming een lantaarnpaal beklimt. Leila’s muurschildering droogt in het beton rond een trap die nu een permanente blauwe rivier bevat die omhoog stroomt.
Op een dinsdag wanneer de zitting wordt hervat, weigert Tomas de avondklok en schrijft hij zich in voor diensten bij de ketens van gemeenschapsarbeid die de parken van de stad behoeden voor verval tot excuses. Hij ziet er niet zeker uit. Hij lijkt op iemand die met aandacht van de ene steen naar de andere stapt. De laatste keer dat Lina de rechtszaal een tijdje ziet, zegt de rechter dat ze de stukken heeft gelezen en lang genoeg naar haar eigen aantekeningen staart dat iedereen anders naar het plafond kijkt om haar privacy te geven.
“We zijn niet alleen van cijfers gemaakt,” zegt ze uiteindelijk, een concessie die binnen de machine weinig betekent en heel veel boven het houten oppervlak van de wet. Buiten op de trappen praten Armand’s collega’s over foutenmarges en betere trainingssets, en ze hebben niet ongelijk. Lina zit op de onderste trede. Aan de overkant van het plein gooit een kind een papieren vliegtuigje.
De wind grijpt het en laat het dan, gehoorzaam aan een groter bevel, zachtjes vallen. Het papier wijkt en glijdt onder een bank door en komt tevoorschijn alsof er geen pad was totdat het er een maakte. Haar telefoon zoemt met een schema, de kleine tirannie van algoritmen die doen alsof ze dienen. Ze zet het op stil en kijkt omhoog naar het wit van de lucht boven het gerechtsgebouw.
Bij schemering vormt het verkeer een hart en vormt het zich weer om, de gestage flexie van de stad. Vogels oefenen hun bochten boven de rivier, houden formatie totdat er één afwijkt en terugkeert, uitdagend als een voetnoot. Lina staat op de voetbrug en voelt de aantrekkingskracht van alles wat ze niet kan benoemen. Ze is te laat voor een vergadering die ze had gevraagd te verplaatsen, te laat gevouwen in de dag als een plooi in stof, iets gemaakt door handen, gestreken en opnieuw gemaakt.
Ze weet niet of ze de volgende knop zal indrukken uit plicht, gewoonte, genegenheid, angst, of iets met een kleinere, oudere naam. Ze denkt aan Mira’s lepel, aan hoe de onregelmatige beat voelde als bewijs niet van vrijheid maar van verschil, en hoe verschil genoeg kan zijn. Ze draait zich naar de trap. Aan de ene kant houdt de Metronome-toren zijn wijzerplaat leeg, een keuze die Armand maakte zodat niemand zou denken dat de tijd eraan toebehoorde.
Aan de andere kant klimt en klimt de muurschildering rivier. Ergens bouwt een spin een patroon opnieuw op dat weinigen zullen opmerken. Tomas gaat misschien wel of niet morgen naar het park. Leila zal een andere splitsing schilderen.
De stad zal zich bewegen op manieren die kunnen worden gegrapt, en op manieren die alleen kunnen worden verteld. Lina kiest welke straat ze neemt niet omdat het de stroom verandert, maar omdat ze de grond moet aanraken voor elk argument om iets te betekenen. De brug zoemt onder haar voeten, en wat haar ook draagt, blijft haar dragen.
